Көтеу немесе Геморрой – жағымсыз ауру. «Өзің көре алмайсың, біреуге де көрсете алмайсың». Əр түрлі деректерге сүйенсек. ерлер мен əйелдерді қосқанда халықтың 85%-ы осы аурумен ұшырасады.
Бұл мақалада біз геморройды үй жағдайында қалай емдеуге болатынын, алдын-алу шараларын қарастырамыз. Тағы айта кететін жағдай геморрой болғанда қандай диета ұстау керек екендігі жөніндегі мақалаға назар аударыңыз.
Геморройдың пайда болу себептері
Көтеудің шығу себебі – тік ішектің төменгі бөлігіндегі қан тамырларының кеңеюінен түйіндердің пайда болуы.
Сонымен қатар, ректус бұлшықетінің әлсіздігі мен Паркс жалғауының байланысы дамиды, олардың міндеті – қуыстардың ағзаларын орнында ұстау. Нәтижесінде геморрой қалпына келмей, одан әрі асқына береді. Көтеудің даму себептері мен алғышарттары туралы біздің мақаланы оқып шығуды ұсынамыз.
Даму сатылары
Даму сатылары 4 сатыдан тұрады.
Бастапқы дамуы кезеңдерінде ауру әкелетін түйіндер тік ішектің ішінде орналасады.
Үшіншіде – науқасқа сыртқа шыққан геморройды қолмен түзеуге тура келеді. Ал төртіншісінде түзету мүмкін емес.
Көтеу қалай пайда болады?
Геморройдың алғашқы белгісі – үлкен дәреттен кейін қанның пайда болуы, дәрет қағазында қызғылт түсті дақтардың көрінуімен қатар қанның шығуы. Қанның көп кетуінің салдарынан науқас ауруханаға ауыр анемиямен түседі. Гемоглобин 50 г/л түсіп кетеді.
Созылмалы геморройдың екінші белгісі – үлкен дәрет уақытында артқы тесікте сызықтардың пайда болуы.
Анус айналасындағы ауырсыну – тромбоз бен қабыну белгілері. Бұл жағдай – асқынған геморройдың симптомы, оның даму кезеңдері мынадай.:
- Геморройдальдық сызықтардың қабынусыз тромбозы – сызықтар үлкен емес, бірақ тығыз, шамалы ауырады.
- Қабыну реакциясының дамуымен бірге жүретін геморроидальды түйіндердің тромбозы – пальпация және жүру кезінде түйіндердің ісінуі, қызаруы, қатты ауыруы.
- Қабыну теріге және тері астындағы тіндерге таралады, геморройдың шырышты қабаты жаралар ойылады.
Геморройдың алдын алу және оны емдеу құралдары
Көтеуге қарсы ең жақсы құрал – алдын алу. Ауруды әкелетін бейімдеуіш факторлар бар:
- Тұрақсыз дәретке шығу, іш қату немесе диарея үрдісі, дәретханада үлкен дәрет уақытында қатты күшенбеу немесе кітаппен ұақ отырып қалмау;
- Ауыр физикалық жұмыс және, керісінше қозғалыстың жетіспеушілігі, бір орында ұзақ отыру;
- Жүктілік және туу;
- Алкогольды асыра пайдалану;
Өмір салтын түзеу аурудың уақытын азайтуға көмектеседі.
1. Мүмкіншілікке қарай диетаға отыру: қарапайым көмірсулардан бас тарту (майлы тағамдар, кәмпиттер). Күрделі көмірсулары бар нәрсе жеу керек (көкөністер, жемістер, бидай наны). Шай, кофенің орнына газдалмаған су ішкен дұрыс. Бұл асқазанға көмектеседі.
2. Алкогольден, сырадан бас тарту.
3. Көтеу уақытында атпен, велосипедпен, ауыр атлетикамен айналысуға тырысыңыз, сондай-ақ жаяу жүру және жүзу маңызды болып табылады.
4. Іштегі пресстерді және бөкседегі бұлшық еттерді қатайту, Кегельге байланысты гимнастика жасау пайдалы.
5. Дәретханада ұзақ отыру жаман әдет. Бірақ дәретханадан шыққаннан кейін жуыну үшін душ қабылдаған өте пайдалы.
Аурудың алдын алған күннің өзінде геморройдан құтыла алмасаңыз, алдын ала қобалжи бермеңіз.
Мүмкіндігіңізге қарай жатып, ауырған жерге марганцовканың жеңіл қоспасына былғанған салқын компресс қойыңыз немесе түймедақ (ромашка) ваннасын қабылдағаныңыз жөн. Жеке гигиена мен диетаны да ұмытпау керек.
Жергілікті емдеуге арналған құралдарды таңдау қандай белгілердің басымдық етуіне байланысты.
Үй жағдайында көтеуге геморройға арналған препараттарды шолу
- Алдын ала 5 күндегі Көтеуден Құтылатын курсты оқып көріңіз – сілтеме.
- Қан кету кезіндегі үздік дәрі – қан айналдыратын шамдар, эпинефрин немесе фенилэфрин (Релиф, Прокто-гливенол). Оларды құрамында тромбин және фибриоген бар оңай табылатын құралдарға алмастыруға болады (Берипласт, Адроксон).
- Тромбирленген сызықта мәселе болса жергілікті анальгетиктенген мазьдар жақсы көмегін береді. (анастезинмен, лидокаиномен, неомицинмен) – Релиф А, Нефлюан және Эмла.
- Қиын емес тромбоз кезінде антикоагулянттар керек – гепарин мазы, Нигепан.
- Егер тромбоз қабынумен үйлессе, нестероидтық препараттарды (Кетопрофен, Диклофенак кремдері) және әсіресе қабыну терілік зудпен үйлессе кортикостероидтар көмектеседі (Проктоседил, Ультропрокт, Ауробин).
- Егер қабыну жайылып жатса онда теріге Левомеколь немесе Мафинид маздары жағылады.
Жергілікті емдеуді жүргізу флебоброфиялық препараттарды қабылдау арқылы ұсынылады, себебі геморрой – ең алдымен веноздық ағысты бұзылуы. Бұл топқа мыналар кіреді:
- Трохевасин;
- Диосмин;
- Детралекс.
Дәрілік препараттарды кем дегенде бір апта қолдану керек. Мұндай комбинация терапиясы көбінесе шиеленісті жеңуге көмектеседі, алайда дәрігерге барудан қашпау керек.
Көтеу немесе геморрой ауруымен дәрігерге қашан көрінуге болады?
Ректосигмоидты бөлімшенің ісінуі себебінен болатын полип, дивертикулумның алдын алу үшін тікішіктен бірінші қан кеткен жағдайда дәрігерге тексерілу керек. Тексерілуге сыртқы анализ және ректороманоскопия кіреді.
Егер қан кету 5-7 күннен артық созылса немесе жиі қан кетіп жатса, мұндай жағдайда малоинвазивтілік араласу (склеротерапия, лигатура, инфрақызыл коагуляция) жақсы нәтиже береді.
Қабыну дамуы кезінде, әсіресе процесс геморроидальді тордан тыс таралса – бұл паропроктитпен, тіпті сепсиспен де байланысты. Түйіндерді қолмен түзету керек болса, хирургиялық емдеу жағын шешу мүмкін емес.
Айта кету керек, ұялмаңыз және өз өзіңізді көп емдемеңіз! Егер геморройдың ауыр кезеңі болса, онда қиярмен емдеу сияқты ешқандай халықтық құралдар сізге көмектеспейді, сіз уақытты жоғалтып, жағдайыңызды одан сайын жаман қыла түсесіз. Дәрігерді геморроймен таңғардыра да, күлдіре де алмайсыз, ал кеңес беру және уақытылы емдеу сізге аурудан құтылуға көмектеседі.
Геморрой ауруымен қандай дәрігерге өтініш беру керек?
Проктолог геморроймен айналысады. Дұрыс тамақтанудың бұл ауруға тығыз қатысы бар, сондықтан диетолог та көмектеседі. Жіті постхеморрагиялық анемия дамыған кезде гематологтың кеңесі қажет.
Геморрой. Сіз не жей аласыз?
Тамақтанбау – көптеген аурулардың нашарлауының себебі, оларға көтеу немесе геморрой да жатады. Науқастар қабыну үрдісі басталғанда ғана диета ұстайды, бірақ диетаны үнемі ұстағанда сол аурудың алдын алуға болатынын ойламайды.
Дұрыс тамақтану қажеттілігі туралы
Алкогольді қолдану геморройдың дамуына ықпал етеді.
Геморройдың пайда болуында және аурудың шиеленісінде тамақ факторы көбінесе маңызды рөл атқарады. Кейбір тағамдармен тамақтану аралық және жамбас тамырларына қан ағымының ұлғаюына әкеліп соғады. Сәйкесінше веноздық жүйені қанмен толтыруға себеп болады, нәтижесінде геморрой пайда болады. Мұндай әсерді ысталған, маринадталған, консервіленген өнімдер, дәмдеуіштер, дәмді тұздықтар мен алкогольдер тудыра алады, яғни бұл өнімдер геморройдан зардап шеккен адамдардың диеталарынан толығымен алынып тасталуы керек.
Сондай-ақ, геморройдағы диетаның мақсаты іш қатудың алдын алу болып табылады. Бұл ауруда, әсіресе ол асқынып кеткен жағдайда, іштің қатуы қосымша проблемаларды тудыруы мүмкін.
Геморройдағы тамақтанудың жалпы принциптері
Науқастың ішегі қалыпты жұмыс істеуі үшін өсімдік тамақ өнімдерін (көкөністер, жемістер) бай талшықтарды жеткілікті тұтынуға тиіс. Талшықтар нәжісті жұмсартуға көмектеседі. Сонымен қатар, талшықты қалыпты қорыту маңызды рөл атқарады және ішек микрофлорасының дұрыс құрамын сақтау үшін қажет.
Күнделікті сұйықтықтың жеткілікті көлемін ішу қажет, ол нәжістің тығыздығы төмен болу үшін қажет. Егер адам жеткіліксіз су ішсе, онда тығыз нәжіс ішек арқылы баяу қозғалады және оларды жою үшін сіз көп күш саласыз.
Бұл ішек қабырғасына қысым және геморройдың сызықтарының зақымдалуы анальды сызаттарға әкеледі.
Тұрақты тамақтану, ішектің жұмысын дұрыстауға және іш қатудан құтылуға көмектеседі. Тамақты аздаған порциямен күніне 5-6 рет қабылдау керек, мүмкіндігіне қарай күнде бір уақытта.
Геморрой кезінде не жеуге болады?
Бұл ауруға арналған диетаның басым бөлігі – көкөніс, жеміс-жидек және дәнді дақылдар. Сіз қарақұмық, арпа, сұлы, арпа, жармалар жеуіңізге болады, бірақ күріш және жарма қайнаған болуы тиіс. Нан ұнға аунатылған, кебегі бар наннан таңдап алынуы керек, жаңа піскен нанды жеуге болмайды. Егер макарон өнімдері бидай дәнінен болса жеуге болады.
Негізі кез келген көкөністі жеуге болады, бірақ арасынан қызылша, сәбіз, қырыққабат (брокколи және түсті түрлерін де), қияр және қызанақты көптеп жеу керек. Оларды буға пісіруге, қайнатуға, пісіруге немесе жаңа піскен күйінде жеуге болады. Жемісті жуып жеу өте пайдалы, әсіресе алма, банан, өрік, қара өрік, цитрус және кептірілген жемістер(өрік, қара өрік, мейіз) бірақ сіз олардың піскеніне көзіңізді жеткізуіңіз қажет.
Көтеу кезінде ет және балықтың майсыз сорттарын буланып пісірілген немесе пешке пісірілген күйінде жеуге болады. Кез-келген өсімдік майы, әсіресе зәйтүн және зығыр денсаулыққа пайдалы, оларды майонездің орнына салаттарға қосуға болады. Ашытылған сүт өнімдерін, әсіресе қосымша байытылған лакто және бифидобактерияны пайдалануға шектеулер жоқ.
Сусындардан әртүрлі жеміс шырындары мен аздап шай ішуге болады. Сонымен қатар, таза су ішу керек. Іш қатуды болдырмау үшін бос асқазанға күнделікті бір стакан суық су ішу ұсынылады. Аурудың ремиссиясы кезінде аз мөлшерде алкогольсіз сусындар тұтынуға болады.
Геморрой кезінде не жеуге болмайды?
Геморрой үшін тамақтанудағы шектеулер көп емес. Кейде, мысалы, мерекелік үстелде сіз тыйым салынған нәрсе жеп қойсаңыз да, аурудың шиеленісуі екіталай. Дегенмен, ас қорытуды жақсарту үшін ішу үшін препараттар (Мезим, Панкреатин, Кредон және т.б.) артық етпейді.
Майлы, қуырылған, дәмді тамақтан, консервілерден және маринадтардан бас тарту керек. Жаңа піскен ақ нан, майлы кремі бар кондитерлік өнімдер мен крем, тоқаштар, шоколадтарды жеуге болмайды. Сондай-ақ күшті кофе мен шай, какао, кисельдер және күшті спирт ішпеңіз.
Көкөністерден ақ қырыққабат, шалғам, бұршақ, сондай-ақ тұтынылатын картоптың мөлшерін шектеу керек.
Геморрой шиеленісіп кетсе диетаны қатаң түрде ұстануыңыз керек, ешқандай ерекше жағдайға жол берілмейді.